Luật Công chứng 2024: Những điểm mới đáng chú ý về địa hạt công chứng và mô hình văn phòng
Luật Công chứng 2024 mang đến nhiều thay đổi quan trọng, đặc biệt là việc giới hạn địa bàn công chứng bất động sản ở cấp tỉnh và cho phép thành lập văn phòng công chứng theo mô hình doanh nghiệp tư nhân tại các địa phương khó khăn. Bài viết này sẽ phân tích những điểm mới này và tác động của chúng.
Một trong những điểm đáng chú ý nhất của Luật Công chứng 2024 là việc công chứng viên chỉ được công chứng giao dịch bất động sản trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nơi văn phòng công chứng đặt trụ sở. Quy định này có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 và được đưa ra nhằm hạn chế rủi ro liên quan đến việc công chứng, chứng thực nhiều lần đối với cùng một bất động sản. Việc giới hạn địa bàn công chứng giúp đảm bảo tính thống nhất trong quá trình thực hiện, tránh tình trạng tùy tiện và lạm dụng, đồng thời bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia giao dịch.
Mặc dù trong quá trình xây dựng luật, đã có ý kiến đề nghị bỏ quy định này vì cho rằng công chứng viên có thể tự chịu trách nhiệm với công việc của mình nếu thông tin đầy đủ. Tuy nhiên, với thực tế cơ sở dữ liệu công chứng toàn quốc chưa hoàn thiện, việc giới hạn địa bàn công chứng được xem là giải pháp cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Việc này cũng phù hợp với mô hình công chứng nội dung mà Việt Nam đang áp dụng, theo đó công chứng viên phải chịu trách nhiệm về tính xác thực và hợp pháp của giao dịch, bao gồm cả đối tượng của giao dịch.
Bên cạnh việc giới hạn địa bàn công chứng, Luật Công chứng 2024 cũng cho phép thành lập văn phòng công chứng theo mô hình doanh nghiệp tư nhân, bên cạnh mô hình công ty hợp danh hiện tại. Điều này được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển văn phòng công chứng ở những địa bàn còn khó khăn, nơi mật độ dân số thấp và cơ sở hạ tầng chưa phát triển. Việc đa dạng hóa mô hình văn phòng công chứng sẽ mở rộng sự lựa chọn cho công chứng viên và góp phần thúc đẩy xã hội hóa hoạt động công chứng, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân và doanh nghiệp.
Một điểm đáng chú ý khác là Luật Công chứng 2024 tiếp tục quy định bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên là loại hình bảo hiểm bắt buộc. Quy định này được cho là cần thiết để bảo vệ lợi ích công cộng, an toàn xã hội và quyền lợi của các bên tham gia giao dịch cũng như của chính công chứng viên. Đây là một yếu tố quan trọng để đảm bảo tính chuyên nghiệp và trách nhiệm của công chứng viên trong việc cung cấp dịch vụ công.
Luật Công chứng 2024 với những điểm mới về địa hạt công chứng, mô hình văn phòng và bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp được kỳ vọng sẽ tạo ra những thay đổi tích cực cho hoạt động công chứng tại Việt Nam, góp phần nâng cao tính an toàn pháp lý cho các giao dịch và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội.
