Khám phá sâu bên dưới lòng Yellowstone: Nguy cơ phun trào trong tương lai?

Khám phá sâu bên dưới lòng Yellowstone: Nguy cơ phun trào trong tương lai?
Yellowstone an toàn, khỏi lo nổ năm 2025!

Bài viết này phân tích một nghiên cứu mới về hệ thống núi lửa Yellowstone, đánh giá nguy cơ phun trào trong tương lai dựa trên phân bố và nồng độ vật chất nóng chảy bên dưới lòng đất. Nghiên cứu cho thấy hiện tại chưa có đủ vật chất nóng chảy tập trung để gây ra một vụ phun trào lớn, nhưng cũng chỉ ra khu vực có khả năng cao nhất gây ra phun trào trong tương lai nằm ở phía đông bắc của miệng núi lửa hiện tại.

Hệ thống núi lửa Yellowstone, nổi tiếng với những vụ phun trào dữ dội trong quá khứ, luôn là tâm điểm chú ý của các nhà khoa học. Một nghiên cứu mới đây đã sử dụng phương pháp đo độ dẫn điện của đá để tạo ra bản đồ 3D về vật chất nóng chảy bên dưới Yellowstone, cung cấp cái nhìn chi tiết hơn về cấu trúc bên trong của nó.

Nghiên cứu phát hiện hai nguồn vật chất nóng chảy basalt chính từ lớp phủ Trái Đất, hợp nhất ở độ sâu khoảng 20km. Mặc dù tổng lượng basalt nóng chảy khá lớn, nhưng nó phân tán trong các khe nứt và đứt gãy, không đủ tập trung để gây phun trào.

Mô hình 3D vật chất nóng chảy dưới Yellowstone
Mô phỏng cấu trúc bên trong núi lửa Yellowstone.

Khi hai dòng basalt nóng chảy hợp nhất, chúng tạo ra một bể chứa có cả vật chất rhyolite nóng chảy từ lớp vỏ Trái Đất. Lượng rhyolite này có thể gây ra một vụ phun trào, nhưng quy mô sẽ nhỏ hơn nhiều so với các vụ phun trào lịch sử của Yellowstone. Hơn nữa, nồng độ vật chất nóng chảy vẫn còn thấp, giảm thiểu nguy cơ phun trào.

Do sự dịch chuyển của mảng Bắc Mỹ về phía tây, vị trí phun trào của Yellowstone cũng dịch chuyển từ tây sang đông theo thời gian. Một bể chứa nhỏ ở phía tây miệng núi lửa hiện tại dường như đã bị tách khỏi hệ thống chính và đang nguội dần. Một bể chứa khác ở phía nam, tuy nhỏ hơn, nhưng nằm ngay dưới một khối basalt nóng chảy lớn, có thể nhận được nhiều nhiệt hơn và có khả năng phun trào trong tương lai.

Hai khu vực khác chứa vật chất nóng chảy dường như cung cấp năng lượng cho các suối nước nóng và mạch nước phun Norris và Hot Springs Basin, nằm ở rìa phía bắc và phía đông của miệng núi lửa. Khu vực phía đông chứa một lượng nhỏ vật chất nóng chảy không đủ gây phun trào.

Tuy nhiên, khu vực phía đông bắc chứa lượng rhyolite nóng chảy lớn nhất và có kết nối trực tiếp với vật chất nóng chảy từ lớp phủ. Mặc dù hiện tại chưa có dấu hiệu phun trào, đây được coi là khu vực có khả năng cao nhất gây ra một vụ phun trào lớn trong tương lai.

Tóm lại, nghiên cứu này cho thấy mặc dù có nhiều vật chất nóng chảy bên dưới Yellowstone, nhưng nó phân tán và chưa đủ tập trung để gây ra một vụ phun trào lớn. Tuy nhiên, việc xác định khu vực phía đông bắc là điểm nóng tiềm năng cho thấy sự cần thiết phải tiếp tục theo dõi và nghiên cứu hệ thống núi lửa này.

Ngoài ra, kiến thức về sự dịch chuyển của mảng kiến tạo cũng đóng vai trò quan trọng trong việc dự đoán các hoạt động địa chất tương lai. Việc mảng Bắc Mỹ di chuyển về phía tây không chỉ ảnh hưởng đến vị trí phun trào của Yellowstone mà còn tác động đến các hệ thống núi lửa khác dọc theo bờ biển phía tây của lục địa.

Read more