Tương lai ngành điện than tại Mỹ: Liệu có sự trở lại?
Gần đây, sự trở lại của Donald Trump và dự báo về nhu cầu điện tăng cao đã làm dấy lên những cuộc thảo luận về khả năng phục hồi của ngành điện than tại Mỹ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy chỉ có một số nhà máy điện than được gia hạn thời gian hoạt động, chứ không phải là một sự bùng nổ trở lại của ngành này.
Việc kéo dài thời gian hoạt động của các nhà máy điện than, mặc dù chỉ là tạm thời, cũng gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường. Tuy nhiên, điều này không làm thay đổi xu hướng giảm dần của ngành công nghiệp than trong dài hạn. Một ví dụ điển hình là nhà máy điện Gibson ở Indiana, nhà máy điện than lớn thứ hai cả nước, đã được gia hạn hoạt động đến năm 2038 thay vì 2035 như kế hoạch ban đầu.
Tình hình tương tự cũng diễn ra tại nhà máy điện Bowen, nhà máy điện than lớn nhất nước Mỹ, tọa lạc tại Georgia. Ban đầu dự kiến đóng cửa vào năm 2035, nhưng nay có thể được gia hạn hoạt động do nhu cầu điện tăng cao, đặc biệt là từ các trung tâm dữ liệu.
Một trường hợp khác là nhà máy điện Gavin ở Ohio. Ban đầu có kế hoạch đóng cửa hoặc chuyển đổi sang nhiên liệu khác vào năm 2031. Tuy nhiên, do dự báo nhu cầu điện tăng và sự không chắc chắn về chính sách năng lượng dưới thời chính quyền mới, kế hoạch này đã bị bỏ ngỏ.
Mặc dù một số nhà máy điện than nhỏ hơn cũng được gia hạn hoạt động, nhưng nhìn chung, xu hướng phát triển năng lượng tại Mỹ đang hướng tới các nguồn năng lượng khác như khí tự nhiên, năng lượng mặt trời, năng lượng hạt nhân,... Việc xây dựng các nhà máy điện than mới gần như không được xem xét.
Thực tế, tỷ lệ điện năng được sản xuất từ than đá tại Mỹ đã giảm đáng kể, từ mức chiếm ưu thế xuống còn 16% tổng sản lượng điện năm 2023. Nguyên nhân chính là do sự cạnh tranh từ các nguồn năng lượng thay thế rẻ hơn như khí tự nhiên, năng lượng gió và mặt trời. Một nghiên cứu cho thấy 99% các nhà máy điện than ở Mỹ có chi phí vận hành cao hơn so với việc thay thế bằng kết hợp năng lượng gió, mặt trời và pin lưu trữ.
Mặc dù chính quyền mới có thể đưa ra các chính sách hỗ trợ nhiên liệu hóa thạch, nhưng khó có thể đảo ngược xu hướng này. Việc đầu tư vào các nhà máy điện than mới đòi hỏi chi phí khổng lồ và mang lại rủi ro cao trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự phát triển nhanh chóng của năng lượng tái tạo.
Mặc dù có một số dấu hiệu cho thấy sự "níu kéo" của ngành điện than, nhưng tương lai của ngành này tại Mỹ vẫn còn rất mờ mịt. Xu hướng chuyển dịch sang các nguồn năng lượng sạch hơn và rẻ hơn sẽ tiếp tục diễn ra, bất chấp những nỗ lực của chính quyền trong việc hỗ trợ ngành công nghiệp than truyền thống.
