Chương trình Cơ sở hạ tầng Xe điện Quốc gia (NEVI) tại Mỹ: Bị tạm dừng nhưng không bị lãng quên
Bài viết phân tích tình hình chương trình NEVI tại Mỹ dưới thời chính quyền Trump, những tác động của việc tạm dừng chương trình, và phản ứng từ các tiểu bang. Mặc dù bị tạm dừng, nhiều tiểu bang và doanh nghiệp vẫn cam kết tiếp tục phát triển cơ sở hạ tầng sạc xe điện.
Chương trình Cơ sở hạ tầng Xe điện Quốc gia (NEVI), một phần của Đạo luật Đầu tư Cơ sở hạ tầng năm 2021, đã được thiết lập để cung cấp 5 tỷ đô la cho các tiểu bang nhằm mở rộng cơ sở hạ tầng sạc xe điện. Tuy nhiên, chính quyền Trump đã tạm dừng chương trình này, gây ra sự hoang mang và phản ứng trái chiều trên khắp đất nước.
Quyết định tạm dừng NEVI xuất phát từ sắc lệnh "Giải phóng Năng lượng Mỹ" của cựu Tổng thống Trump. Cơ quan Quản lý Đường cao tốc Liên bang đã thu hồi hướng dẫn về quỹ và tạm dừng phê duyệt tất cả kế hoạch triển khai cơ sở hạ tầng xe điện của các tiểu bang. Điều này đồng nghĩa với việc gần 90% ngân sách của chương trình bị đóng băng.
Mặc dù vậy, các chuyên gia pháp lý cho rằng tổng thống không có quyền hủy bỏ vĩnh viễn chương trình NEVI vì ngân sách đã được Quốc hội phê duyệt. Nhiều khả năng quyết định này sẽ bị kiện ra tòa. Một số thành viên Dân chủ trong Ủy ban Môi trường và Công trình Công cộng của Thượng viện đã gửi thư yêu cầu Bộ Giao thông vận tải rút lại quyết định và thực hiện đúng luật.
Trong khi chờ đợi phán quyết của tòa án, nhiều tiểu bang đã có những phản ứng khác nhau. Một số tiểu bang do Đảng Cộng hòa lãnh đạo, bao gồm Alabama, đã tạm dừng triển khai chương trình. Ngược lại, các tiểu bang như Illinois và Maryland vẫn cam kết tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng sạc xe điện, bất kể có ngân sách liên bang hay không. Một số tiểu bang khác, như North Carolina, đang lúng túng vì đã chi một phần ngân sách NEVI nhưng chưa biết phải làm gì tiếp theo.
Đáng chú ý, nhiều doanh nghiệp vẫn kiên định với mục tiêu phát triển mạng lưới sạc xe điện. Love's Travel Stops, một chuỗi trạm dừng chân trên 42 tiểu bang, cho biết họ sẽ tiếp tục triển khai bộ sạc điện tại các địa điểm trên toàn quốc. Alabama cũng có chương trình riêng của tiểu bang để tài trợ cho cơ sở hạ tầng sạc xe điện, độc lập với NEVI.
Việc tạm dừng NEVI chắc chắn sẽ gây ra những khó khăn nhất định, nhưng xu hướng điện khí hóa giao thông vẫn không thể đảo ngược. Nhu cầu của người tiêu dùng và sự đổi mới của thị trường sẽ tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của xe điện. Chính quyền mới cần cân nhắc kỹ lưỡng những rủi ro về khả năng cạnh tranh toàn cầu, an ninh quốc gia và tăng trưởng kinh tế của Mỹ nếu tiếp tục phớt lờ xu hướng này.
Bài học rút ra từ tình huống này là việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng xe điện cần có tầm nhìn dài hạn và sự ổn định về chính sách. Sự hợp tác giữa chính phủ, doanh nghiệp và người dân là yếu tố then chốt để đảm bảo quá trình chuyển đổi sang giao thông xanh diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.
